Pojęcie kapitału intelektualnego zaczęło interesować świat naukowy dopiero w latach 80. XX wieku, choć pierwsze wzmianki o obszarach, które dzisiaj nazywamy tym pojęciem znajdziemy już w osiemnastowiecznej pozycji Adama Smitha Bogactwo narodów. Na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku rozpoczęto działania w sferze teoretycznej i praktycznej: profesorowie zastanawiali się nad pojęciem kapitału intelektualnego na uczelniach, a przedsiębiorstwa zaczęły eksperymentować z pomiarem i praktycznym jego wykorzystywaniem.
Wraz z zainteresowaniem samym zagadnieniem kapitału intelektualnego, nieuniknione było rozpoczęcie dążeń do prób pomiaru tego kapitału. Od razu można zauważyć trudności, jakie napotykali badacze przy próbach pomiaru – niematerialny charakter materii sprawia, że opracowanie uniwersalnej metody pomiaru stało się trudnym zadaniem.
Zainteresowanie zagadnieniami kapitału intelektualnego sprawiło, że stworzono wiele różnych metodologii jego pomiaru – te najpopularniejsze sklasyfikował Karl-Erik Sveiby, który klasyfikował je ze względu na ocenę szacunkową bądź finansową kapitału intelektualnego, a także poziom przedsiębiorstwa lub poziom składników kapitału intelektualnego. Jego podział wygląda następująco:
- metody oparte o kapitalizację rynkową (umożliwiające określenie różnicy pomiędzy wartością księgową przedsiębiorstwa a jego rzeczywistą):
- wskaźnik „Q” Tobina,
- MV/BV.
- metody oparte o zwrot na aktywach (ROA):
- Ekonomiczna wartość dodana (EVA),
- CIV (Calculated Intangible Value),
- KCE (Knowledge Capital Earnings),
- VAIC (Value Added Intellectual Coefficiency),
- HRCA (Human Resources Costing and Accounting).
- metody bezpośredniego pomiaru kapitału intelektualnego (pozwalające na szacowanie pieniężnej wartości poszczególnych elementów KI):
- IAV (Intangible Assets Valuation),
- TVC (Total Value Creation),
- IVM (Inclusive Valuation Methodology).
- metody kart punktowych (pozwalają one na identyfikację i pomiar poszczególnych składników aktywów niematerialnych za pomocą wskaźników niepieniężnych):
- Zrównoważona Karta Wyników (BSC- Balanced Scorecard),
- Nawigator Skandii,
- IC-Rating,
- Platforma wartości,
- Monitor aktywów niematerialnych (IAM – IntangibleAssets Monitor).
Każda z tych metod ma jednak swoje ograniczenia, większość z nich skupia się na wskaźnikach liczbowych, co wydaje się niewystarczające do opisu wartości niematerialnych, które charakteryzują się dynamiką i zmiennością.
Metoda K1I™ opracowana została dzięki doświadczeniu ludzi zaangażowanych w ten projekt – rynkowe doświadczenia firmy Business Service Sp. z o.o z Arkadiuszem Zalewskim jako Prezesem Zarządu oraz dwudziestoletnie doświadczenie w ochronie własności niematerialnych Kancelarii Kulikowska & Kulikowski z Jarosławem Kulikowskim jako Partnerem Zarządzającym zaowocowało własną metodą pomiaru.
Co najważniejsze, zbudowana ona została na doświadczeniu ludzkim, nie na teoretycznych rozważaniach – każdy jej element został opracowany na bazie badań przeprowadzanych w firmach pochodzących z różnych branż, co pozwala na globalne badania kapitału intelektualnego.
Przeanalizowaliśmy znane metody pomiaru i na bazie własnych doświadczeń opracowaliśmy nową metodę pomiaru K1I™, która ukazuje faktyczną wartość niematerialnych własności przedsiębiorstwa i pokazuje, jaki firma ma potencjał.